Ca dao Việt Nam về chủ đề than thân - Cotichvietnam.net

Ca dao Việt Nam về chủ đề than thân : Những câu hát than thân có số lượng lớn và rất tiêu biểu trong kho tàng ca dao, dân ca Việt Nam. Những câu hát đó thường dùng các sự vật, con vật gần gũi, nhỏ bé, đáng thương làm hình ảnh biểu tượng, ẩn dụ, so sánh để diễn tả tâm trạng, thân phận con người. Ngoài ý nghĩa “than thân”, đổng cảm với cuộc đời đau khổ, đắng cay của người lao động, những câu hát này còn có ý nghĩa phản kháng, tó cáo xã hội phong kiến.

Ca dao Việt Nam về chủ đề than thân

Vần A

- Ai ơi nếm thử mà xem

Nếm rồi mới biết rằng em ngọt bùi

Ai về đợi với em cùng:

Thân em nay bắc mai đông một mình

Chi bằng ruộng tốt rừng xanh

Vui cha, vui mẹ, vui anh em nhà!

- Anh nói với em như rìu chém xuống đá

Như rạ chém xuống đất,

Như mật rót vào tai

Bây giờ anh đã nghe ai

Bỏ em ở chốn non đoài bơ vơ.”

- Anh tiếc cho ai nuôi dạy mong chờ

Một hai ba bốn tuổi đến bây giờ em lớn khôn

Cái vành khăn em vấn đã tròn

Câu cười tiếng nói đã giòn em lại ngoan

Sợi tơ hồng đã buộc với nhân duyên

Sao em không chịu khó vác giang san cho chồng

Nỡ dang tay em dứt tơ hồng

Đứng đầu núi nọ mà trông bên non nầy

Ánh phong lưu son phấn đọa ày

Thay đen đổi trắng ai rày yêu thương

Dẫu may ra tán tía tàn vàng

Mười phương thiên hạ xem thường có vào đâu

Tấm thân em chẳng nghĩ mặc dầu

Bọn đàn bà còn để tiếng xấu về sau muôn đời

Chị em ơi thế cũng kiếp người

Anh có thương thì thương cho chắc

Có trục trặc thì trục trặc cho luôn

Đừng như con thỏ nọ đứng đầu truông

Khi vui giỡn bóng, khi buồn giỡn trăng.

 

Vần B

- Bướm vàng đậu đọt mù u,

Lấy chồng càng sớm tiếng ru càng buồn.

- Buồn riêng rồi lại tủi thầm,

Hai tay áo vải ướt đẫm cả hai.

- Biết chừng nào con cá ra khỏi vực,

Biết chừng nào hết khổ cực thân em ?

- Bởi vì con heo nên phải đèo khúc chuối,

Bởi vì con muỗi nên phải thả màn loan.

Bởi vì chàng nên thiếp phải chịu đòn oan,

Phụ mẫu nhà đay nghiến, thế gian chê cười.

- Bữa cơm múc nước rửa râu

Hầu cơm, hầu rượu, hầu trầu, hầu tăm

Đêm đêm dắt cụ đi nằm

Than thân phận gái ôm lưng lão già

Ông ơi ông buông tôi ra

Kẻo người ta thấy, người ta cười chê .
Vần C

- Con cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non,

Nàng về nuôi cái cùng con,

Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng,

Chân đi đá lại dùng dằng,

Nửa nhớ Cao Bằng, nửa nhớ vợ con.

- Con cò mà đi ăn đêm,

Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao,

Ông ơi ông vớt tôi nào,

Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng.

Có xáo thì xáo nước trong,

Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

- Chồng chị chị để trên bàn

Phòng khi đi chợ mua màn về che

Thân em như cái chổi để đầu hè

Phòng khi mưa gió đi về chùi chân.

- Công cha như núi Thái Sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra

Một lòng thờ mẹ kính cha

Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con

Công cha như núi ngất trời,

Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.

Núi cao biển rộng mênh mông,

Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!

- Con cò chết rũ trên cây

Cò con mở lịch xem ngày làm ma

Cà cuống uống rượu la đà

Chim ri ríu rít bò ra lấy phần

Chào mào thì đánh trống quân

Chim rít cởi trần , vác mò đi rao

 

Vần D

Đường xa muôn dặm sơn hà,

Thân em trôi nổi biết là về đâu.

Nao nao mặt nước gợn sầu

Gẫm câu nhân thế ruột đau như chín.
Vần G

- Gánh cực mà đổ lên non,

Cong lưng mà chạy, cực còn theo sau.
Vần L

- Lênh đênh ba bốn thuyền kề,

Chiếc ra Hà Nội, chiếc về sông Dâu.

Vì tằm em phải hái dâu,

Vì người lịch sự em ngồi rầu bên nong.

Lênh đênh chiếc bách giữa dòng,

Thương thân góa bụa phòng không lỡ thì.

Gió đưa cây trúc ngã quỳ

Ba năm trực tiết còn gì là xuân?
Vần M

- Mẹ em tham thúng xôi rền

Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng.

Em đã bảo mẹ rằng đừng

Mẹ hấm mẹ hứ mẹ bưng ngay vào

Bây giờ chồng thấp vợ cao

Như đôi đũa lệch so sao cho bằng.
Vần N

- Nước non lận đận một mình,

Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.

Ai làm cho bể kia đầy,

Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?

- Ngang lưng thì thắt bao vàng,

Đầu đội nón dấu, vai mang súng dài.

Một tay thì cắp hỏa mai,

Một tay cắp giáo, quan sai xuống thuyền.

Tùng tùng trống đánh ngũ liên,

Chân bước xuống thuyền nước mắt như mưa.

- Ngày xưa anh bủng anh xanh,

Tay tôi nâng chén thuốc, tay tôi đèo múi chanh.

Bây giờ anh khỏi anh lành,

Anh mê nhan sắc, anh tình phụ tôi.

Nhưng vì con cái họ lại một lần nữa cam chịu hẩm hiu.

Chàng ơi phụ thiếp làm chi,

Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng.

- Người ta rượu sớm trà trưa,

Thân em đi sớm về trưa cả đời.

Lạy trời ứng nghiệm một lời,

Cho em gặp được một người em thương.

- Người ta bán vạn mua ngàn,

Thân em buôn bán cơ hàn vẫn vui.

- Người ta đi đôi về đôi,

Thân em đi lẻ về côi một mình.
Vần T

- Thân em như tấm lụa đào,

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.

- Thân em như củ ấu gai,

Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen.

- Thân em như hạt mưa rào,

Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.

- Thân em như hạt mưa sa,

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.

- Thân em như hạt mưa sa,

Hạt xuống giếng ngọc, hạt ra ruộng cày.

- Thân em như trái bần trôi,

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

- Thân em như cá giữa rào,

Kẻ chài, người lưới biết vào tay ai?

- Thân em như cam quýt bưởi bòng

Ngoài tuy cay đắng trong lòng ngọt ngon.

- Thân em như con hạc đầu đình,

Muốn bay chẳng cất nổi mình mà bay.

- Thân em như ớt chín cây,

Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng.

- Thân em như giếng giữa đàng,

Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.

- Thân em như miếng cau khô,

Người thanh tham mỏng, kẻ thô tham dày.

- Thân em như cái cọc rào,

Mọt thì anh đổi, cớ sao anh phiền.

- Thân em như trái xoài trên cây,

Gió đông, gió tây, gió nam, gió bắc,

Nó đánh lúc la lúc lắc trên cành,

Một mai rơi xuống biết đành vào tay ai?

- Thân em như rau muống dưới hồ,

Nay chìm mai nổi biết ngày mô cho thành?

- Thân em như đóa hoa rơi,

Phải chăng chàng thật là người yêu hoa?

- Thân em như cánh hoa hồng,

Lấy phải thằng chồng như đống cỏ khô.

- Thân em như cá trong lờ,

Hết phương vùng vẫy biết nhờ nơi đâu.

- Thân em đi lấy chồng chung,

Khác nào như cái bung xung chui đầu.

- Thân em như quả dưa tây,

Lâu lâu anh bóp cho lây nỗi buồn.

- Thân em như thể cánh bèo,

Ngược xuôi xuôi ngược theo chiều nước trôi.

- Thân em vất vả trăm bề,

Sớm đi ruộng lúa, tối về ruộng dâu.

Có lược chẳng kịp chải đầu,

Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn.

- Thân em như cột đình trung,

Tay dơ cũng quẹt, tay phung cũng chùi.

- Thân em như cúc mọc bờ rào,

Kẻ qua ngắt nhụy, người vào bẻ bông.

- Thân em như miếng bánh xèo,

Nằm trong chạn bếp… biết mèo nào tha.

- Thân em như tấm lụa điều,

Đã đông nơi chuộng lại nhiều nơi thương.

- Thân em như cá trong bồn,

Không ăn có chịu, tiếng đồn oan chưa!

- Thân em như cái chuông vàng,

Để trong thành nội có ngàn quân canh.

- Thân anh như thể cái chày,

Bỏ lăn bỏ lóc chờ ngày dộng chuông.

-Thân em chẳng đáng mấy tiền,

Vì tình em nặng, mấy nghìn cũng mua.

-Thân em như mấy củ khoai,

Sáng sáng anh đói, anh nhai đỡ lòng.

- Thân em như cỏ ngoài đồng,

Buồn thì anh nhổ, anh trồng rau răm.

- Thân em như cánh chuồn chuồn,

Khi vui nó đậu, khi buồn nó bay.

- Thân em như giọt nắng xuân,

Mơ vào cửa phủ thấm vần thơ anh.

- Từ ngày tôi ở với anh

Cha mẹ đánh mắng anh tình phụ tôi

Có thịt anh tình phụ xôi

Có cam phụ quýt, có người phụ ta

Có quán tình phụ cây đa

Ba năm quán đổ cây đa vẫn còn.

Bài viết Ca dao Việt Nam về chủ đề than thân được lưu trữ tại http://cotichvietnam.net